Komendy Linux: Pliki i katalogi użytkowników systemu

      System Linux ma specyficzną strukturę dysków i założonych na nich partycji. Na pierwszy rzut oka po prostu ich nie widać. Każdy, kto pracował z systemem Microsoft Windows i przyzwyczaił się do okna programu Mój komputer i dostępnych w nim wszystkich dysków, rozpoczynając pracę w Linuksie, prawdopodobnie poczuje się nieco zagubiony. Linux wszystkie dyski, partycje i napędy "widzi" jako jedno drzewo katalogów, w którym każdy katalog rozpoczyna się od znaku/. Wszystkie inne urządzenia, takie jak napęd dyskietek czy napędy CD/DVD-ROM, będą dostępne po ich zamontowaniu przeprowadzonym przy użyciu specjalnego polecenia. Miejscem ich montowania będzie specjalny katalog, także znajdujący się w katalogu głównym. Na razie postaram się wymienić wszystko to, co znajduje się w katalogu głównym /. Są to następujące elementy:
      
      Poszczególne dystrybucje różnią się rozłożeniem katalogów specjalnego przeznaczenia. Powyższa lista jest zobrazowaniem elementów, które znajdziemy na naszym dysku.
      
      Miejsce na dysku przeznaczone dla plików użytkownika jest dokładnie określone już podczas zakładania konta. W katalogu /home tworzony jest osobny katalog o nazwie identycznej z nazwą konta użytkownika w systemie, w którym przechowywane są jego własne dane i pliki konfiguracyjne programów przez niego używanych. Jeżeli np. posiadasz konto o nazwie user, Twoim katalogiem głównym będzie /home/user. Możesz w nim wykonywać dowolne operacje, ponieważ masz do niego pełny dostęp. Jeżeli przejrzysz zawartość katalogu głównego dla użytkowników, będziesz mógł się zorientować, ilu użytkowników korzysta z systemu. Dla każdego użytkownika została zarezerwowana pewna przestrzeń dysku twardego na jego pliki i programy. Oczywiście Twój katalog jest dostępny tylko dla Ciebie, chyba że zmienisz uprawnienia dostępu. Podobnie jak Ty nie możesz wejść do katalogu innych użytkowników, tak i oni nie mogą zajrzeć do Twojego. Jedynym wyjątkiem jest tutaj użytkownik root, czyli główny administrator systemu. Przeznaczona dla niego przestrzeń dysku znajduje się w niedostępnym dla zwykłych użytkowników katalogu /root, ze względu na bezpieczeństwo systemu.

      Każdy system operacyjny - także Linux - ma własny sposób nazywania partycji i dysków w komputerze. W systemach Microsoft Windows wykorzystywane są do tego celu przypisane dyskom litery; w Linuksie opisy partycji i dysków odpowiadają sposobowi ich podłączenia do magistral w komputerze.
      
      Wygląda to następująco:
      
      Takie oznaczenia są oczywiście stosowane tylko wtedy, gdy dyski w naszym komputerze podłączone są poprzez kanał IDE. W przypadku podłączenia poprzez interfejs SCSI nazwy dysków wyglądają podobnie, np: "sda - pierwszy kontroler SCSI" itd.
      Kolejne partycje na dysku posiadają dodatkowy numer. Jeżeli utworzyliśmy partycje na dysku podpiętym do magistrali IDE, ustawionym jako urządzenie pracujące w trybie Master, to te kolejne partycje będą miały nazwy: "hda1, hda2, hda... hdaX".

      Linux posiada także własny system plików. Obecnie stosowany jest system ext3 i jego nowsza odmiana - ext4
   
      
Pliki i katalogi w systemie

      
      W Linuksie, inaczej niż w systemach operacyjnych z rodziny Microsoft Windows, nie jest wymagane stosowanie w nazwach plików specjalnych rozszerzeń, określających m.in. to, jaki program powinien zostać użyty do otwarcia pliku. Zawartość pliku i program, jaki należy zastosować do jego otwarcia, Linux określa na podstawie nagłówka MIME pliku. Jeżeli jednak z jakiegokolwiek powodu odczuwasz potrzebę nadawania plikom rozszerzeń, możesz to zrobić - mimo że rozszerzenia te nie są konieczne, ich stosowanie nie jest także niewskazane. W nazwach plików i katalogów możesz stosować dowolne znaki alfanumeryczne (litery i cyfry), a oprócz tego znak kropki ( . ), myślnika ( - ) i podkreślenia (_) . Z wszystkimi innymi znakami postępuj ostrożnie; zazwyczaj są one zarezerwowane dla specjalnych funkcji systemu. W nazwach plików i katalogów możesz używać także spacji i nie będzie to powodować większych problemów, będzie jednak po prostu niewygodne. Polecenia, w których będziesz odwoływać się do plików lub katalogów zawierających spacje, będą po prostu dłuższe i łatwiej będzie popełnić błąd podczas wpisywania nazwy pliku. Trzeba także pamiętać o tym, że znak kropki nie powinien rozpoczynać nazwy pliku czy katalogu. Trzeba jednak pamiętać o tym niezwykle ważnym zastrzeżeniu - nazwy plików i katalogów nie powinny rozpoczynać się od znaku kropki, w każdym innym jednak miejscu może on wystąpić. Przyczyną tego ograniczenia jest to, że w Linuksie znak kropki na początku nazwy pliku jest zarezerwowany dla ukrytych plików i katalogów - na przykład plik o nazwie .ukryty_plik będzie plikiem ukrytym. Niezwykle istotna jest także wielkość stosowanych przez nas liter. W omawianym systemie wielkie i małe litery są rozpoznawane jako osobne znaki. Jeśli więc tworzysz katalog lub plik, zapamiętaj, czy jego nazwę wpisałeś wielką, czy małą literą - będzie to potrzebne, kiedy będziesz chciał się do niego w przyszłości odwołać. Wyświetlany przez system znak $ (jeśli korzystasz z konta zwykłego użytkownika) lub # (jeżeli pracujesz jako administrator systemu) jest znakiem zachęty. Oto przykład jego użycia:
   
      
user@linux:~$

      Przed znakiem zachęty występują: nazwa użytkownika i nazwa hosta oraz ciąg znaków określający bieżącą lokalizację w systemie plików. W tym przypadku: użytkownikiem jest user, host, na którym pracujemy, to linux, zaś katalog, w którym się znajdujemy, to / (katalog główny), aktualna ścieżka, pod którą pracujemy. Do wyświetlenia aktualnej ścieżki stosuje się polecenie "pwd". Wyświetla ono całą ścieżkę (od katalogu głównego na dysku), w której obecnie się znajdujemy.
        
      
user@linux:~$ pwd 
/home/user/